Nederland heeft een grote geschiedenis met scheepvaart en zijn een belangrijk onderdeel van de Nederlandse cultuur. Anton van den Heuvel, hoofd bouw Bataviawerf in Lelystad, legt uit waarom.
Anton van den Heuvel
Hoofd bouw Bataviawerf Lelystad
De VOC- schepen van de 17e eeuw, botters maar ook bootstamkano’s uit de prehistorie. In de Nederlandse geschiedenis heeft de scheepvaart altijd een grote rol gespeeld. Schepen werden overal voor gebruikt: ontdekkingsreizen, visserij en handel. Nog steeds heeft Nederland drukke zeeën en vaarwegen. Onze Noordzee is zelfs één van de drukste zeeën ter wereld. Op Bataviawerf weten ze als geen ander hoe belangrijk de scheepvaart voor Nederland is en wordt er alles aan gedaan om deze rijke geschiedenis in leven houden.
Nederlands waterschip
Samen met de Rijkdienst voor Culturele Erfgoed en het Museum Nieuw land heeft de werf zich als doel gesteld om het “natte verhaal “van Nederland te vertellen: de geschiedenis van het leven met water, de strijd tegen het water en het bewoonbaar maken van de delta waarin we leven.
Het vertelt ook het verhaal van de avonturiers die met schepen naar verre oorden trokken en pioniers die zich in de net drooggevallen polders vestigden. Bij dat verhaal hoort ook de technologie van het bouwen van schepen en dijken door de eeuwen heen.
Om elkaar zo goed mogelijk aan te vullen gaat deze drie-eenheid per 1 juli als Erfgoedpark Batavialand verder. Zij zijn begonnen met en aantal projecten en ieder doet dat vanuit zijn gebied van expertise.
Verloren beeld
Het Nederlands waterschip is één van deze gezamenlijke projecten. In 1978 is dit schip opgegraven in Zeewolde. “Dit type schip is heel bijzonder,” vertelt Van den Heuvel.
De werf staat bekend om zijn reconstructiebouw van schepen, zoals het VOC-schip Batavia, dat dertig jaar geleden is nagebouwd. “Van de 400 scheepswrakken die op zijn gegraven in de Nederlandse polders, zijn 10 procent waterschepen. Het is een schip wat bij het grote publiek niet echt bekend is, maar dat lange tijd werkpaard van de Zuiderzee is geweest.
”De werf staat bekend om zijn reconstructiebouw van schepen, zoals het VOC-schip Batavia.”
Als vissersschip en voorloper van de botter, maar ook om zoet water te vervoeren naar de bierbrouwerij en voor zoutwinning. Ook werd het waterschip ingezet om zeeschepen over de ondiepte voor Amsterdam, bij Pampus, te slepen. In oktober 2015 zijn wij gestart met de herbouw van het waterschip en is de kiel gelegd.
Wij hebben ervoor gekozen om dit vaartuig te reconstrueren omdat het zo’n belangrijke plek in de Nederlandse scheepvaartgeschiedenis heeft. Daarnaast is het als scheepstype goed gedocumenteerd in de vorm van reconstructietekeningen en modellen. Het is de bedoeling dat het over vier jaar te water gelaten kan worden. Met dit project willen wij één van de verloren beelden van de Nederlandse scheepvaart weer terughalen.”
Authentiek
Het schip wordt zoveel mogelijk op authentieke wijze gerealiseerd. Zo wordt er met oorspronkelijke materialen gewerkt zoals eikenhout, armco-ijzer en mos. De zeilen worden met een 17e eeuws weeftoestel gemaakt en het schip wordt afgewerkt met teer en olie.
“In feite stap je als bezoeker in een tijdmachine en ervaar je hoe deze vissersschepen ruim 500 jaar geleden door onze voorouders werden gemaakt. Je leert bijvoorbeeld zelf smeden, breeuwen (het dichten van de naden van de scheepshuid met vezels en pek) en touwen knopen. Als Nederlander worden je eigen roots en geschiedenis op deze manier zoveel levendiger.”
